Het gezondheidswerk raakt hoe langer hoe meer verweven met de samenleving. Dat is een gelukkige ontwikkeling als het betekent dat er meer aandacht wordt besteed aan levensomstandigheden die een bedreiging zijn voor de gezondheid. Maar er zijn ook bezwaren verbonden aan de vergroting van de reikwijdte van het medisch bedrijf en de geestelijke gezondheidszorg. Dat is met name het geval wanneer door de geneeskundige typering van een probleem — in termen van ziekte of storing — de maatschappelijke aard van dit probleem uit het zicht verdwijnt. Maatschappelijke problemen komen dan alleen nog in de gestalte van ziekte voor het voetlicht. Dat is een gevaarlijke ontwikkeling. Ziekte is een begrip dat op individuen betrekking heeft. Toepassing ervan op sociale problemen (vermedisering) heeft tot gevolg dat problemen van maatschappelijke aard worden gezien als problemen van individuen. Deze verschuiving wordt in dit boek genoemd.

Aan de hand van vele voorbeelden laat de auteur zien dat dergelijke individualiseringsprocessen in tal van situaties kunnen worden waargenomen: in seksuele relaties, rond werkgelegenheidsproblematiek, in het onderwijs, bij bejaarden, rond drugsverslaving, geweld enz. Veel aandacht wordt besteed aan de vraag welke maatschappelijke condities deze processen bevorderen. Individualisering blijkt bij uitstek een mechanisme van sociale controle; sociale ongelijkheid wordt erdoor gemaskeerd, systeemveranderende tendenzen gesmoord. In een slotbeschouwing zet de auteur het door hem beschreven perspectief af tegen theorieën over afwijkende gedrag en conflicttheorieën.

Hoe actueel de hier ontwikkelde optiek is kan ieder nagaan die om zich heen kijkt of de krant leest. Wie dit boek heeft gelezen zal voortdurend processen van individualisering en uitstoting waarnemen en herkennen. Men kan dat misschien een verdienste van dit boek noemen. Belangrijker is de constatering dat het hier om een hardnekkig tekort van onze samenleving gaat.

LINK/Amsterdam ISBN 90 6285 01